Over de inhoud van het boek kan ik natuurlijk niet zoveel prijsgeven - je bent ghostwriter of niet - maar over de totstandkoming van het boek wel. Het is altijd een mooi moment: de kennismaking met de eventuele opdrachtgever die het verhaal misschien wel in zijn of haar hoofd heeft, maar feitelijk is er nog niets. In ieder geval zit het nog niet in mijn hoofd, dus er moet nog heel wat gebeuren. Wie zijn we, hoe communiceren we, wat zijn de verwachtingen? Het mooie is dat we een gezamenlijk doel voor ogen hebben: een boek. En juist dat zorgt ervoor dat er een positieve sfeer is, dat je er al gauw zin in gaat hebben, zogezegd.
Hoe begin je aan zo'n schrijfproces?
Nou ja, schrijfproces kun je het nog niet echt noemen want eerst moet er gepraat worden, en in dit geval gelezen. Het verhaal lag gelukkig op het puntje van zijn tong (het was een hij), dus met een paar vragen had ik een paar uur tekstopname die tot het eerste schrijven leidde. Dan vormt zich een document met onleesbare bagger, terwijl het allemaal zo helder en duidelijk klonk in het gesprek! Maar omdat ik zelf bij het gesprek was, kon ik er dan toch nog een beetje chocola van maken. Nieuwe vragen doemden op om tot een geheel te komen. Over welk geheel dat zou gaan wist niemand. Er was feitelijk nog helemaal niks.
Nog een interviewsessie om de gaten te vullen
In een volgend gesprek stelde ik al die vragen en het beantwoorden daarvan leidde tot nog veel meer waarbij de mogelijkheid tot schrappen al een beetje om de hoek kwam kijken. Maar er viel nog niets te schrappen, eerst maar eens die bagger een beetje gladstrijken, opvullen en laten opdrogen. Intussen was er ook veel te lezen want bepaalde uitspraken moesten wel gecheckt worden en er was veel opleidingsmateriaal over hoe om te gaan met het geheimzinnige Russische kastje waar het per slot van rekening allemaal om draaide. Het had iets met psychologie en therapie te maken, om maar alvast een tipje van de sluier op te lichten.
De structuur ligt klaar, maar het kan wat pittiger
Het verhaal begon zich te vormen omdat ik begreep waarover het ging. Althans, dat kostte ook wel weer wat tijd en inspanning - en ook broodnodige rust en afleiding - want een verhaal, waar het ook over gaat, is gecompliceerd en gelaagd. In dit geval ging het om iets dat na tientallen jaren Russisch onderzoek tot stand was gekomen, maar dat nu op een manier wordt ingezet dan oorspronkelijk bedoeld was. Dit door tussenkomst van ander onderzoek, ontdekkingen en het toevoegen van andere disciplines. Kun je het nog volgen? Hoeft niet, maar het geeft een idee hoe je even de tijd moet nemen om alle informatie op diverse niveaus tot je moet nemen voordat je er ¨¨überhaupt echt over kunt gaan schrijven. Reuzeleuk, daar niet van. En er moet dan ook nog wat pit inzitten.
Terugtrekken en aan de bak
En toen brak de schrijffase aan, terug de eenzaamheid in en als een stoomwals aan het werk. Uitgedroogde ogen, stijve schouders, vergeten te eten enzovoorts. Geeft allemaal niks want uiteindelijk was er dan een eerste kladversie van het manuscript. Eindelijk weer naar buiten en een beetje ademhalen terwijl de anderen (opdrachtgever, adviseurs, anderen) de tekst ook lazen en vrijelijk hun commentaar mochten geven. Uiteindelijk is de opdrachtgever de baas, hij bepaalde wat daarmee gebeurde. Een spannend gebeuren, ook omdat aan het licht kan komen dat je iets totaal niet gezien of gewoon overgeslagen hebt. Om maar een voorbeeld te noemen. Enfin, daarna breekt over het algemeen een soepellopende fase aan en is er ook genoeg tijd om het geheel nog een keer of tien door te nemen.
En klaar is Kees! Of toch niet...
Altijd uit het op het innerlijke zinnetje: 'Het ding is af' en voor wie weet waar dat vandaan komt is dat een werkelijk emotioneel moment. Maar daar waren we nog niet want toen kwamen de redactierondes, de correctierondes en o ja, er moet nog een omslag, een flaptekst en een titel!
De titel!
Nog heel even en het ding is af.
Pellentesque elit ullamcorper dignissim cras tincidunt lobortis feugiat. Nunc non blandit massa enim nec dui nunc mattis. Bibendum est ultricies integer quis auctor elit sed. Dignissim enim sit amet venenatis urna cursus eget nunc scelerisque. Felis donec et odio pellentesque diam volutpat commodo sed. Orci a scelerisque purus semper eget duis. Nulla porttitor massa id neque. Accumsan sit amet nulla facilisi morbi tempus iaculis. Cursus mattis molestie a iaculis at erat. Libero enim sed faucibus turpis. Venenatis urna cursus eget nunc scelerisque viverra mauris in aliquam. Pulvinar pellentesque habitant morbi tristique.